Passend werkaanbod, werkende Wajongers, resultaten re‑integratiedienstverlening, proefplaatsingen en CIAO

Passend werkaanbod voor langdurig werklozen

Met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) hebben we afgesproken dat we jaarlijks een passend werkaanbod (PaWa) doen aan ten minste vijfduizend langdurig WW‑gerechtigden die twaalf maanden of langer werkloos zijn en aan WW‑gerechtigden die inmiddels zes maanden werkloos zijn en op grond van hun arbeidsmarktpositie het risico lopen langdurig werkloos te blijven. Bij deze intensieve aanpak bieden we de werkzoekende twee vacatures aan bij werkgevers die bereid zijn om langdurig werklozen aan te nemen, regelen we de sollicitatiegesprekken bij de werkgever en vragen we achteraf aan de werkzoekende en de werkgever hoe het gesprek is verlopen. Op deze manier willen we zo veel mogelijk WW’ers die het niet is gelukt of naar verwachting niet zal lukken om binnen één jaar werk te vinden, bemiddelen naar werk. Na zes maanden werkloosheid is alle arbeid passend, ongeacht het opleidings- of werkniveau van de werkzoekende. De werkzoekende mag een aanbod van passende arbeid niet weigeren. De adviseur werk maakt een inschatting of PaWa‑dienstverlening een extra kans kan bieden om de klant aan het werk te helpen.

Tabel Resultaten afgeronde PaWa’s met intensieve dienstverlening

Voor het niet aannemen van de kandidaat zijn de volgende redenen opgegeven:

• 180 keer vanwege een betere kandidaat;

• 33 keer op grond van het ontbreken van passende werkervaring en/of opleiding;

• 1.201 keer op grond van overige – niet‑verwijtbare – redenen;

• 35 keer omdat de kandidaat niet in het team zou passen;

• 129 keer op grond van (mogelijk) verwijtbaar gedrag.

Als een PaWa wegens verwijtbaar gedrag niet leidt tot werkhervatting, dan wordt de uitkering geheel of gedeeltelijk beëindigd.

Aantal werkende Wajongers

Eind 2020 werkten 55.616 Wajongers, 24,3% van het totale aantal mensen met een oWajong- of Wajong 2010‑uitkering. Omdat het aantal werkende Wajongers met een aantal maanden vertraging bekend is, gaat het hier om een voorlopig cijfer.

Tabel Werkende Wajongers

• * Het aantal werkende Wajongers is voor de jaren vanaf 2015 afgezet tegen het totaalaantal lopende uitkeringen voor de oude Wajong en de Wajong 2010. In de Wajong 2015 zitten uitsluitend mensen die duurzaam volledig arbeidsongeschikt zijn.
• ** Het betreft hier voorlopige cijfers. De cijfers tot en met eind 2020 zijn pas later in 2021 beschikbaar.

Jonge Wajongers werken vooral bij reguliere werkgevers. De oudere werken vaak in de beschermde omgeving van een Wsw‑bedrijf. Het aantal werkende Wajongers neemt sinds 2019 af. Deze afname is door de coronacrisis versneld: in april 2020 daalde de arbeidsparticipatie van Wajongers met 2,6% ten opzichte van eind 2019. Deze daling komt niet zozeer doordat Wajongers hun baan verloren als wel doordat minder Wajongers erin slaagden werk te vinden. Het aantal banen van Wajongers nam vooral af in de sectoren horeca en catering, detailhandel en overige commerciële dienstverlening.

Resultaten ingekochte re‑integratiedienstverlening

In 2020 zijn in totaal 31.486 trajecten en diensten ingekocht voor klanten met een arbeidsongeschiktheids- of Ziektewet‑uitkering. Dit aantal is inclusief IPS‑trajecten (methode Individuele plaatsing en steun) maar exclusief Ziektewet‑arbo‑interventies. In diezelfde periode zijn in totaal 29.913 trajecten en diensten afgerond. Niet alle trajecten of diensten hebben plaatsing in een dienstverband als direct einddoel. Er zijn ook trajecten en diensten die bedoeld zijn om de klant dichter bij de arbeidsmarkt te brengen.

Tabel Resultaten ingekochte re-integratiedienstverlening

Proefplaatsingen

Werkgevers zijn soms huiverig om mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. Mensen die een uitkering van UWV ontvangen, kunnen met behoud van die uitkering gedurende twee maanden op een proefplaatsing werken. Dat is meestal genoeg om te beoordelen of de werknemer geschikt is. De tabel laat zien hoeveel mensen uit de verschillende doelgroepen hiervan gebruikmaakten.

Tabel Proefplaatsingen

Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie

Het Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie (CIAO) is een expertisecentrum van Maastricht University dat in 2016 in samenwerking met UWV is opgericht. CIAO faciliteert partijen die zich professioneel inzetten voor de bevordering van duurzame arbeidsparticipatie, in het bijzonder van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. UWV en Maastricht University werken al sinds 2009 samen om kennis, methoden en werkwijzen te ontwikkelen die kunnen helpen om organisaties inclusiever te maken. Dat heeft onder meer geresulteerd in de methodiek Inclusief herontwerp van werk (IHW). Deze methodiek vormt de basis voor het bedrijfsadvies inclusieve arbeidsorganisatie dat UWV kosteloos aanbiedt aan werkgevers die hun organisatie toegankelijk willen maken voor mensen met een arbeidsbeperking.

Doorontwikkeling IHW en corona

Inmiddels is de methodiek Inclusief herontwerp van werk doorontwikkeld tot IHW 2.0. Met deze versie wordt in kaart gebracht welke werkzaamheden zich lenen voor werkzoekenden die (nog) niet over de juiste kwalificaties beschikken om een bestaande functie in een organisatie uit te oefenen, maar wel ondersteunende werkzaamheden kunnen uitvoeren die bijdragen aan vermindering van de werkdruk in bijvoorbeeld de zorg en het onderwijs. In 2020 is hierover een UWV Kennisverslag verschenen en een artikel in het Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde.

CIAO heeft een opleiding ontwikkeld, de modulaire leergang Inclusieve Arbeidsorganisatie, waarin de methodiek IHW 2.0 centraal staat. Deze leergang moest voor de tweede cursusgroep onderbroken worden vanwege de coronamaatregelen. De onderwijsactiviteiten zijn in september 2020 online hervat voor deze groep; in november is de derde cursusgroep gestart. In oktober is de eerste cursusgroep gestart met de afsluitende praktijktoets: een bedrijfsadvies op basis van een bedrijfsonderzoek in een virtuele zorginstelling. Hiervoor zijn verschillende scenario’s ontwikkeld.

Evaluatie pilot Anders werken in de zorg

Medio 2018 is door de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) het Initiatief Werken in Zorg en Welzijn gestart. Hiermee komen ze tegemoet aan de dringende personeelsbehoefte in zorginstellingen. UWV zet hiervoor landelijk het bedrijfsadvies inclusieve arbeidsorganisatie in. CIAO begeleidt en evalueert deze pilot. De evaluatie is in september 2019 gestart; inmiddels is de tussenrapportage opgeleverd. Er worden nu nog aanvullende data verzameld via telefonische interviews.

Werken met een psychische kwetsbaarheid

Werkgeversorganisatie AWVN is met steun van het ministerie van SZW een project gestart om in vier regio’s tien tot vijftien werkgevers te bewegen om werkzoekenden met een psychische kwetsbaarheid een kans te bieden. UWV zet hierbij het bedrijfsadvies inclusieve arbeidsorganisatie in, CIAO voert de evaluatie uit.

Eind 2019 is het project IPS/IHW gestart, waarin onderzocht wordt of het meerwaarde biedt om de aanbodgerichte benadering van IPS‑trajecten (Individuele plaatsing en steun) te combineren met de vraaggerichte benadering van IHW‑trajecten. IPS‑trajecten bieden individueel maatwerk aan een werkzoekende met een psychische kwetsbaarheid, IHW‑trajecten bieden maatwerk aan een arbeidsorganisatie om onder andere mensen met een psychische kwetsbaarheid een passende werkkring te bieden. Dit is een project van het Europees Sociaal Fonds (ESF) waarvoor een onderzoeker is aangetrokken met uitgebreide expertise op het gebied van geestelijke gezondheidszorg. Het project bevindt zich nog in de voorbereidende fase. De werving van deelnemers – IPS‑klanten, IPS‑trajectbegeleiders en werkbegeleiders in bedrijven – is inmiddels gestart, maar stuit op veel praktische problemen als gevolg van de coronacrisis.

Internationale samenwerking en corona

Eveneens met ESF‑steun is CIAO een samenwerkingsproject gestart met de hogeschool van de Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung (DGUV) in Bad Hersfeld. Dit project richt zich op uitwisseling van kennis en expertise op het gebied van de inclusieve arbeidsorganisatie, en op de gezamenlijke ontwikkeling van methodieken. Een projectgroep van tien studenten van de hogeschool heeft een basistraining in inclusieve arbeidsanalyse gevolgd en daarna een onderzoek uitgevoerd bij de vestiging van de Berufsgenossenschaft BGW (gezondheid en welzijn) in Bochum. Op basis van hun bevindingen hebben ze een aantal voorstellen voor herontwerp ontwikkeld, gericht op duurzame inzetbaarheid van de huidige medewerkers en de inzet van werkzoekenden met een arbeidsbeperking. Dit project heeft door de coronacrisis vertraging opgelopen. Ook de geplande presentatie van de onderzoeksbevindingen en de voorstellen voor herontwerp door de studenten aan het personeel kon niet doorgaan. Er zijn plannen om volgend jaar een vervolgonderzoek uit te voeren in een ziekenhuis in Bochum. Daarvoor worden nu verkennende gesprekken gevoerd. Inmiddels heeft het ESF de looptijd van het project met zes maanden verlengd, tot februari 2022. Recent is ook een Duitstalige publicatie over inclusief herontwerp verschenen.