Uitkeringsvolumes, ontwikkelingen per wet

Uitkeringsvolumes op totaalniveau, niet-afgeronde cijfers

In 2020 kenden we 1.029.953 nieuwe uitkeringen toe, 22% meer dan in 2019.

Tabel Nieuwe uitkeringen

We beëindigden 1.006.760 uitkeringen, 13% meer dan in 2019.

Tabel Beëindigde uitkeringen

Eind 2020 ontvingen 1.256.149 mensen gedurende kortere of langere tijd een uitkering van ons. We keerden in 2020 een bedrag van in totaal € 21,3 miljard uit.

Tabel Lopende uitkeringen

Ontwikkeling WW

De instroom in de WW nam de afgelopen jaren flink af, mede dankzij de gunstige situatie op de arbeidsmarkt. Aan die daling is inmiddels mede onder invloed van de coronacrisis een einde gekomen. We namen veel meer beslissingen over het recht op een WW‑uitkering dan in 2019: 633.600 tegenover 407.100. We kenden 479.100 nieuwe WW‑uitkeringen toe, 45% meer dan in 2019 (330.000). Veel van de nieuwe uitkeringen die in 2020 werden verstrekt, hadden een beperkte duur. Dat komt doordat het in het begin van de coronacrisis met name ging om mensen met kortlopende WW‑rechten die daardoor ook weer snel uitstroomden. Inmiddels neemt de gemiddelde duur van een WW‑uitkering toe. Het aantal beëindigde uitkeringen was met 416.900 13% hoger dan in 2019 (369.300). Het aantal lopende WW‑uitkeringen is ook aanzienlijk gestegen, omdat er veel meer uitkeringen worden toegekend dan dat er uitkeringen worden beëindigd. Eind 2020 waren er 285.700 lopende WW‑uitkeringen, 28% meer dan eind 2019. We verwachten dat het aantal WW‑aanvragen en het aantal lopende WW‑uitkeringen in 2021 fors zal toenemen.

Tabel Volumeontwikkeling WW

De Wet werk en zekerheid (Wwz) beoogt om het voor WW’ers aantrekkelijker te maken om een baan te accepteren met een lager loon dan het loon dat zij voor aanvang van de werkloosheid verdienden. Het verschil wordt dan aangevuld vanuit de WW. Eind 2020 waren er 62.800 mensen aan het werk met een aanvulling vanuit de WW.

Ontwikkeling WIA

De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) bestaat uit twee regelingen: de regeling Inkomensvoorziening volledig arbeidsongeschikten (IVA) en de regeling Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA). Een IVA‑uitkering is voor mensen die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn en daardoor niet meer kunnen werken. Een klant krijgt een WGA‑uitkering als hij nog gedeeltelijk kan werken of als hij tijdelijk niet kan werken, maar dat binnen afzienbare termijn wel weer zal kunnen.

Tabel Volumeontwikkeling WIA

• * Omdat er eind 2005 al sprake was van een klein aantal WIA‑uitkeringen, correspondeert het lopende bestand eind 2006 niet met de instroom en uitstroom dat jaar.

Het aantal lopende WIA‑uitkeringen is in 2020 ten opzichte van eind 2019 verder gestegen met 21.500 (12.100 WGA‑uitkeringen en 9.400 IVA‑uitkeringen) tot in totaal 349.500. Dat is een stijging met 7%. Dat het aantal WIA‑uitkeringen nog steeds stijgt, is volgens verwachting. De WIA is als wet nog steeds in opbouw. Andersom neemt het aantal lopende uitkeringen voor de WAO, de voorloper van de WIA, in vrijwel hetzelfde tempo af.

In 2020 hebben we ruim 49.700 nieuwe WIA‑uitkeringen verstrekt: bijna 38.200 WGA‑uitkeringen en bijna 11.600 IVA‑uitkeringen. Dat zijn er 9% meer dan in 2019. De instroom is veel hoger dan de uitstroom. Deze toename wordt voor de helft veroorzaakt doordat er meer voorschotten voor WGA‑uitkeringen zijn toegekend, omdat de sociaal‑medische beoordeling vanwege de coronacrisis niet binnen de geldende termijn kon worden afgerond. Deze voorschotten worden meegeteld als nieuwe uitkeringen. Bij de definitieve beoordeling wordt naar verwachting circa 30% van de aanvragen alsnog afgewezen, de WGA‑uitkering telt dan weer mee als beëindigd. We zien de laatste jaren dat de instroom van 60‑plussers toeneemt. Deze ontwikkeling zal de komende jaren doorzetten. Dit is het gevolg van de verhoging van de pensioenleeftijd.

Er stromen nog relatief weinig mensen uit de WIA (26.600). Doordat de WIA naar verhouding nog niet zo lang bestaat, bereiken relatief weinig mensen in de WIA nu al de pensioengerechtigde leeftijd. De komende twee decennia zal de uitstroom gestaag toenemen. Pas na 2040 zal het aantal lopende uitkeringen vermoedelijk stabiliseren.

Ontwikkeling WAO

De Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) is de voorloper van de WIA.

Tabel Volumeontwikkeling WAO

Het totaalaantal WAO‑uitkeringen is in 2020 gedaald tot 214.600. Dat is een daling met 9%. De meeste mensen met een WAO‑uitkering zijn 45 jaar of ouder. De totale uitstroom was met 22.500 veel hoger dan in 2019 (17.600). Er zijn in 2020 meer WAO‑uitkeringen beëindigd dan in 2019. In 2019 waren er als gevolg van de verhoging van de AOW‑leeftijd met vier maanden minder beëindigingen wegens pensionering. In 2020 is de pensioenleeftijd niet verhoogd, met als direct gevolg meer beëindigingen wegens pensionering (18.900 tegenover 14.100).

De instroom in de WAO bestaat alleen nog uit klanten van wie het recht op een uitkering al van vóór 2006 dateert, dat wil zeggen vóór de invoering van de WIA. We hebben bijna 550 WAO‑uitkeringen toegekend in 2020.

Ontwikkeling Wajong

De Wajong is er voor mensen die al vóór hun 17e jaar arbeidsongeschikt waren, of dat tijdens de opleiding/studie werden. Het aantal klanten met een Wajong‑uitkering is jarenlang toegenomen, maar daalt sinds 2015 licht. Tot en met 2009 gold de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (de oude Wajong of oWajong). Op 1 januari 2010 werd de nieuwe Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (de nieuwe Wajong, nWajong of Wajong 2010) van kracht. Bij deze wet lag de nadruk op het arbeidsvermogen van Wajongers. Sinds 1 januari 2015 geldt de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong 2015). Deze wet is alleen nog toegankelijk voor jonggehandicapten die volledig en duurzaam geen arbeidsvermogen hebben. Hiermee wordt bedoeld dat zij door hun ziekte of handicap niet over arbeidsvermogen beschikken en dit ook nooit kunnen ontwikkelen. Hierdoor is het aantal nieuwe Wajong‑uitkeringen sinds 2015 veel lager dan daarvoor.

Tabel Volumeontwikkeling Wajong

In 2020 is het totaalaantal nieuwe Wajong‑uitkeringen 10% hoger dan in 2019. Het aantal lopende Wajong 2015‑uitkeringen is in 2020 ten opzichte van eind 2019 met 3.900 gestegen. Daartegenover staat een iets grotere daling van bijna 5.000 van het aantal uitkeringen op grond van de oude Wajong en de Wajong 2010. Hierdoor blijft het totale aantal Wajong‑uitkeringen licht dalen.

In 2020 kenden we 4.100 nieuwe uitkeringen voor de Wajong 2015 toe en beëindigden we er 205. Eind 2020 waren er ruim 16.300 lopende Wajong 2015‑uitkeringen.

Het aantal mensen met een oWajong‑uitkering is gedaald tot 163.900 per eind 2020. Er werden in 2020 900 oWajong‑uitkeringen toegekend en 5.200 oWajong‑uitkeringen beëindigd.

De instroom in de Wajong 2010 bedroeg in 2020 1.300. Eind 2020 waren er 62.900 mensen met een uitkering op grond van de Wajong 2010. Van 2.100 mensen met een Wajong 2010‑uitkering werd de uitkering beëindigd.

Ontwikkeling WAZ

De Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ) geeft recht op een uitkering op minimumniveau als een zelfstandige langdurig arbeidsongeschikt is.

Tabel Volumeontwikkeling WAZ

Het aantal mensen met een WAZ‑uitkering is in 2020 met 1.300 verder gedaald tot 8.400. Dit komt doordat per 1 augustus 2005 de toegang tot de WAZ is gesloten; er komen vrijwel geen nieuwe klanten meer bij.

De instroom die nog plaatsvindt, is een gevolg van overloop uit andere wetten en herleving van oude rechten. In 2020 werden 39 nieuwe WAZ‑uitkeringen toegekend. Het overgrote deel van alle klanten met een WAZ‑uitkering is 55 jaar of ouder.

Ontwikkeling toekenningen Ziektewet

Het vangnet van de Ziektewet is onder meer bedoeld voor zieke werklozen en zieke uitzendkrachten. Zij hebben geen werkgever die voor hun verzuimbegeleiding en re‑integratie verantwoordelijk is. UWV begeleidt deze mensen op sociaal‑medisch gebied, zoals de werkgever en de arbodienst dat doen voor de werknemers van reguliere werkgevers.

Tabel Volumeontwikkeling Ziektewet

• * *Als gevolg van een verbeterde rekenmethode zijn deze cijfers bijgesteld.

In 2020 zijn 9% meer Ziektewet‑uitkeringen toegekend dan in 2019: 321.800 tegenover 298.000. Dit komt onder meer doordat een aantal grote eigenrisicodragende uitzendbureaus onder invloed van de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) per 1 januari 2020 is teruggekeerd naar het publieke stelsel. Het aantal toegekende Ziektewet‑meldingen van uitzendkrachten steeg met 84%. Het aantal uitkeringen aan werknemers die ziek zijn aan het einde van hun (tijdelijke) contract en/of dienstverband (eindedienstverbanders) nam met 19% af.

De meeste Ziektewet‑uitkeringen werden toegekend aan alle flexwerkers tezamen (34,7%), aan mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering die werken en in aanmerking komen voor de zogenoemde no‑riskpolis (28,6%) en aan zwangere vrouwen die voor of tijdens hun zwangerschapsverlof ziek werden (24,1%). Verder ging het om zieke WW’ers (10,4%), vrijwillig verzekerden (2,0%) en zieken die in overige categorieën vallen (0,2%).

Uitstroom uit de Ziektewet

In 2020 werden 9% meer Ziektewet‑uitkeringen beëindigd dan in 2019: 365.000 tegenover 335.100. De tabel toont het aandeel van de verschillende vangnetcategorieën binnen de uitstroom uit de Ziektewet.

Tabel Uitstroom uit Ziektewet naar vangnetcategorieën

Ontwikkeling Wazo

De Wet arbeid en zorg (Wazo) regelt dat vrouwen een uitkering van minimaal 16 weken krijgen tijdens en na hun zwangerschap. Verder regelt de Wazo onder andere verlof en uitkering bij adoptie en pleegzorg. Het aantal mensen met een Wazo‑uitkering was eind 2020 met 48.100 10% hoger dan eind 2019 (43.600). Deze aantallen zijn inclusief de uitkeringen wegens zwangerschapsverlof voor vrouwen die als zelfstandige werken, volgens de Zelfstandig en Zwanger‑regeling (ZEZ) en uitkeringen op grond van de WIEG.

Tabel Volumeontwikkeling Wazo

• * Met ingang van 2014 worden ook de ZEZ‑uitkeringen meegerekend.
• ** Sinds 1 juli 2020 tellen ook uitkeringen op grond van de WIEG mee.

In 2020 hebben we 172.400 nieuwe Wazo‑uitkeringen toegekend. Dit aantal is veel hoger (7%) dan in 2019, ondanks dat er toen circa 17.600 eenmalige uitkeringen zijn verstrekt in verband met de Compensatieregeling ZEZ. Zelfstandigen die tussen 7 mei 2005 en 7 juni 2008 zijn bevallen, konden een compensatie aanvragen bij UWV omdat zij in de genoemde periode niet in aanmerking kwamen voor een zwangerschaps- en bevallingsuitkering.

We kenden 134.000 uitkeringen toe in verband met zwangerschaps- en bevallingsverlof van werkneemsters, iets meer dan in 2019 (131.500). Er zijn 700 uitkeringen wegens pleegzorg- of adoptieverlof toegekend, minder dan de bijna 900 in 2019. Op basis van de ZEZ zijn er 12.300 uitkeringen toegekend wegens zwangerschaps- en bevallingsverlof voor vrouwen die als zelfstandige werken. Dat zijn er iets meer dan de ‘normale’ uitkeringen die aan deze groep werden verstrekt in 2019 (11.600). Daarnaast kenden we 25.400 uitkeringen toe op basis van de Wet invoering extra geboorteverlof (WIEG).