UWV verzorgt ook arbeidsjuridische dienstverlening. We beoordelen ontslagaanvragen en aanvragen voor tewerkstellingsvergunningen en geven adviezen aan de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in verband met de verstrekking van een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid. UWV heeft hierbij een onafhankelijke, toetsende rol.
We zijn erin geslaagd deze dienstverlening tijdens de coronacrisis te continueren. Werkprocessen zijn aangepast, zodat medewerkers zo veel mogelijk thuis de dienstverlening konden voortzetten. Klantcontacten over de procedures verliepen deels per post, maar vooral via de telefoon en per beveiligde mail. Daarnaast verstrekten we arbeidsrechtelijke informatie aan werkgevers, werknemers en werkzoekenden via uwv.nl en via de telefoon. In oktober 2020 vond het webinar Actualiteiten UWV‑ontslagprocedure, NOW en compensatieregelingen transitievergoeding plaats dat door ongeveer 2.000 werkgevers en advocaten is bekeken. Zij kregen de nieuwe versie van het Handboek UWV ontslagprocedure met de aangepaste/nieuwe uitvoeringsregels. Werkgevers waren zeer content over de informatie die we het afgelopen jaar verstrekten over de actuele ontwikkelingen in de ontslag- en tewerkstellingsvergunningenprocedures.
Ontslagaanvragen
Als gevolg van de coronacrisis kregen we in 2020 te maken met 31.662 ontslagaanvragen, bijna twee keer zoveel als we oorspronkelijk hadden verwacht (16.500). 90% van de ontslagaanvragen werd ingediend om bedrijfseconomische redenen en 10% vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid. Het aantal ontslagaanvragen nam vanaf maart 2020 toe. De grafiek hieronder laat zien dat de aantallen op de momenten dat het steunpakket van het kabinet voor werkgevers wijzigde, gedurende korte periodes extra opliepen, soms met meer dan 300%. We hebben alle werkgevers die een beroep op de NOW 1 deden en toch ontslagaanvragen indienden, ingelicht over de gevolgen die dat zou hebben (ontslagboete).
Figuur Aantal ontvangen ontslagaanvragen in 2020 per week
We hebben circa 60 nieuwe fte’s aangetrokken om de forse toename van het aantal ontslagaanvragen tijdig te kunnen blijven afhandelen. Voor de verschillende soorten ontslagzaken gelden verschillende afhandeltermijnen. We handelden 80,3% van de ontslagvergunningen tijdig af. Bij een groot deel van de zaken waarbij dat niet lukte (16,3%), kwam dat door bijvoorbeeld verleend uitstel op verzoek van de werkgever of werknemer, samenloop met andere zaken of noodzakelijke extra derde behandelrondes. Als we hiermee rekening houden, komt de tijdigheid uit op 96,6%.
Tabel Afhandeling ontslagaanvragen
2020 | 2019 | |||
Aantal | % | Aantal | % | |
Aantal ingediende ontslagaanvragen | 31.700 | 15.900 | ||
Bedrijfseconomisch | 28.300 | 13.300 | ||
Langdurig arbeidsongeschikt | 3.400 | 2.600 | ||
Aantal afgewikkelde ontslagaanvragen | 31.000 | 15.600 | ||
Aantal verleende ontslagvergunningen | 4.500 | 15% | 3.500 | 22% |
Tijdens behandeling door werkgever ingetrokken | 23.600 | 76% | 9.500 | 61% |
Niet in behandeling genomen wegens onvoldoende informatie | 2.200 | 7% | 2.100 | 14% |
Afgewezen ontslagaanvragen | 700 | 2% | 500 | 3% |
Wnra en Wab
Op 1 januari 2020 is nieuwe wet- en regelgeving in werking getreden op het terrein van het arbeids- en ontslagrecht (zie ook het hoofdstuk Nieuw beleid). Zo werden de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) en de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) van kracht. Als gevolg van de Wnra is de ontslagtoets van UWV ook van toepassing op voorgenomen ontslagen door het Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen en onderwijsorganisaties. Dit leidde tot een (beperkte) toename van het aantal ontslagaanvragen wegens langdurige arbeidsongeschiktheid. Er zijn nauwelijks ontslagaanvragen vanwege bedrijfseconomische redenen ingediend, omdat een aantal publieke organisaties (waaronder gemeenten) voor de behandeling van bedrijfseconomische ontslagaanvragen bij cao een van de werkgever onafhankelijke en onpartijdige ontslagcommissie heeft ingesteld. Die biedt de mogelijkheid om op onderdelen af te wijken van de UWV‑kaders.
De Wab heeft geleid tot aanpassingen van diverse arbeidsrechtelijke onderwerpen, zoals de op 1 april 2020 in werking getreden regeling die compensatie aan werkgevers mogelijk maakt van de aan langdurig arbeidsongeschikte werknemers betaalde transitievergoeding (de CRTV-LAO). De Compensatieregeling transitievergoeding bij ontslag wegens beëindiging van de werkzaamheden van de onderneming is deels per 1 januari 2021 in werking getreden (met uitzondering van bedrijfsbeëindiging als gevolg van ziekte). Zie voor meer informatie over dit onderwerp het hoofdstuk Nieuw beleid onder het kopje Wet arbeidsmarkt in balans.
Tewerkstellingsvergunningen en adviezen aan de IND
Werkgevers die personeel van buiten de Europese Economische Ruimte (EER) korter dan drie maanden in Nederland willen laten werken, moeten daarvoor een tewerkstellingsvergunning bij UWV aanvragen. Dit geldt ook wanneer ze vreemdelingen willen aannemen die hier studeren of om andere redenen dan arbeid al in Nederland wonen. Werkgevers die voor drie maanden of langer personeel willen aannemen uit landen van buiten de EER, kunnen een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid (GVVA) aanvragen bij de IND. De IND vraagt UWV advies over het arbeidsmarktdeel. UWV toetst de adviezen voor de IND en de aanvragen voor tewerkstellingsvergunningen op dezelfde wijze.
Vanwege de coronacrisis zijn er minder aanvragen om tewerkstellingsvergunningen en verzoeken om advies van de IND ingediend. Er was minder vraag naar buitenlandse werknemers en buitenlandse werknemers konden niet of beperkt naar Nederland reizen. Daardoor konden werkgevers niet optimaal gebruikmaken van verleende vergunningen. Ook konden buitenlandse werknemers na afloop van een vergunning niet naar hun land terugreizen. In de zomermaanden, toen de coronamaatregelen werden verlicht, toonde de arbeidsmarkt herstel. Dit was ook zichtbaar in de stijging van het aantal aanvragen voor (de verlenging van) een tewerkstellingsvergunning. De instroom daalde weer bij de tweede lockdown.
In 2020 zijn in totaal 10.600 aanvragen voor een tewerkstellingsvergunning en IND‑verzoeken om advies ingediend, ruim 30% minder dan voorzien. We handelden de aanvragen om een tewerkstellingsvergunning en de verzoeken om advies van de IND in 97% van de gevallen binnen vijf weken af.
Tabel Afhandeling tewerkstellingsvergunningen en GVVA-adviezen
2020 | 2019 | |||
Aantal | % | Aantal | % | |
Aantal ingediende aanvragen tewerkstellingsvergunning | 6.700 | 9.900 | ||
Aantal afgehandelde aanvragen tewerkstellingsvergunning | 6.900 | 9.700 | ||
Verleende vergunningen | 6.000 | 87% | 8.700 | 90% |
Tijdens behandeling door werkgever ingetrokken | 300 | 4% | 300 | 3% |
Geweigerde aanvragen incl. niet in behandeling genomen | 600 | 9% | 700 | 7% |
Aantal ingediende aanvragen arbeidsmarktadvies GVVA | 3.900 | 5.400 | ||
Aantal afgegeven adviezen GVVA | 4.000 | 5.500 | ||
Positieve adviezen | 3.200 | 80% | 4.500 | 83% |
Tijdens behandeling door werkgever ingetrokken | 200 | 5% | 200 | 3% |
Negatieve adviezen | 600 | 15% | 800 | 14% |
Brexit
Op 31 januari 2020 heeft het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaten. Tot 1 januari 2021 was er een overgangsperiode waarin de regels en wetten van de EU nog voor het Verenigd Koninkrijk golden. Vanaf 1 januari 2021 geldt zoals verwacht een vergunningsplicht voor Britten die voor het eerst naar Nederland komen om hier te werken.