Rechtmatigheid

Al onze handelingen moeten rechtmatig zijn, in overeenstemming met de geldende regels en besluiten. De totale UWV‑brede rechtmatigheid komt uit op 99,0%. Dit is de som van de rechtmatigheid van alle uitkeringslasten (financiële rechtmatigheid) en de rechtmatigheid van de uitvoeringskosten. Bij beide is de onrechtmatigheid gestegen.

Rechtmatigheid uitkeringsverstrekking

Om de rechtmatigheid van de uitkeringsverstrekking te toetsen, worden afwijkingen gekwantificeerd en afzonderlijk gewogen en weergegeven. We maken daarbij onderscheid tussen financiële fouten en onzekerheden, waarover afzonderlijk verantwoording moet worden afgelegd indien deze in het verslagjaar 2020 (1 oktober 2019 tot 1 oktober 2020) zijn geconstateerd. Bij een financiële fout kunnen we vaststellen wat de fout is en wat het financiële gevolg is. Bij een onzekerheid hebben we onvoldoende informatie om vast te stellen of iets goed of fout is.

In 2020 zijn enkele nieuwe regelingen van kracht geworden:

• Met ingang van maart 2020 de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW).

• Met ingang van 1 april 2020 de Compensatieregeling transitievergoeding bij langdurige arbeidsongeschiktheid (CRTV-LAO). De resultaten van de CRTV-aanvragen met terugwerkende kracht worden in het jaarverslag 2021 verantwoord.

• Van 12 juni 2020 tot 1 oktober 2020 de Tijdelijke Overbruggingsregeling voor Flexibele Arbeidskrachten (TOFA). Deze is verantwoord onder de Kaderwet SZW‑subsidies.

• Met ingang van 1 juli 2020 de Wet invoering extra geboorteverlof (WIEG). Deze is verantwoord onder de Wet arbeid en zorg (Wazo).

Rechtmatigheid NOW-subsidies

De NOW is een bijzondere regeling. Er is geen sprake van een uitkering zoals genoemd in de Wet SUWI, maar van een (tijdelijke) subsidieregeling. Deze subsidie wordt in eerste instantie als voorschot verstrekt, een definitieve vaststelling volgt later. In 2020 zijn voornamelijk voorschotten verstrekt. Voor de NOW wordt als verslagperiode het kalenderjaar gehanteerd en niet, zoals voor de rechtmatigheid van de uitkeringslasten, het verslagjaar. Gezien het specifieke en tijdelijke karakter van de NOW is ervoor gekozen om de rechtmatigheid van de NOW separaat te verantwoorden. De NOW maakt dus geen onderdeel uit van de informatie in onderstaande tabel. In het kalenderjaar 2020 werd voor een bedrag van € 13,5 miljard aan voorschotten verstrekt voor de NOW 1, de NOW 2 en de NOW 3.1. Hierin werden geen financiële fouten of onzekerheden aangetroffen. Voor de NOW 1 is in het kalenderjaar 2020 € 51,5 miljoen aan definitieve subsidies vastgesteld. Het resultaat van de uitgevoerde controles is een foutpercentage van 0,4. NB. Bij de rechtmatigheidscontroles is gekeken naar de cijfers tot en met december 2020; in de jaarrekening wordt uitgegaan van de cijfers per 28 februari 2021.

Rechtmatigheid uitkeringslasten

Het percentage financiële fouten in de uitkeringslasten over verslagjaar 2020 bedraagt 0,8. Dit is het gewogen UWV‑percentage over alle wetten. Het percentage onzekerheden bedraagt 0,5. In onderstaande tabel zijn de percentages financiële fouten en onzekerheden voor de verschillende wetten weergegeven.

Tabel Financiële rechtmatigheid

• * De cijfers voor de Compensatieregeling transitievergoeding hebben betrekking op de reguliere aanvragen sinds 1 april 2020.

Toelichting

• Het UWV-brede foutpercentage is in het verslagjaar 2020 hoger dan in het verslagjaar 2019.

• Bij de Ziektewet, de Wet arbeid en zorg (Wazo) en de Toeslagenwet is het foutpercentage hoger dan in het verslagjaar 2019.

• Bij de Wajong, de WIA, de WW, de IOW en de Kaderwet SZW‑subsidies is het foutpercentage lager dan in 2019.

• Er zijn geen financiële fouten bij de WAO en de WAZ, net zoals in het verslagjaar 2019.

• Bij de WW gaat het vooral om fouten bij het toetsen van verwijtbare werkloosheid en van de zogenoemde wekeneis. In de laatste maanden van het verslagjaar waren er twee financiële fouten op dit gebied met een grote impact. Hierdoor is het WW‑foutpercentage de afgelopen maanden verslechterd. De uitkeringsmassa WW maakt circa 19% uit van de totale UWV‑uitkeringsmassa. Het foutpercentage WW heeft daardoor een relatief grote impact op het totale UWV‑cijfer.

• Bij de Ziektewet zorgen vooral fouten bij de aftrek van verdiensten voor de toename van het foutpercentage. Een verschuiving van een onzekerheid naar een financiële fout en de aanpassing van het bijbehorende foutbedrag hebben de afgelopen maanden geleid tot een verslechtering van het foutpercentage.

• Bij de Toeslagenwet is het foutpercentage vooral veroorzaakt door twee onterechte afwijzingen van toeslag op een WW‑uitkering. Hierdoor is het foutpercentage de afgelopen maanden verslechterd.

• Bij de nieuwe Compensatieregeling transitievergoeding bij langdurige arbeidsongeschiktheid wordt het foutpercentage vooral veroorzaakt door een fout bij de toetsing aan de entree‑eis. In dit geval had een werkgever een werknemer via een vaststellingsovereenkomst ontslagen binnen de wachttijd van 104 weken die bij ziekte geldt.

• Het percentage onzekerheden is in het verslagjaar 2020 hoger dan in het verslagjaar 2019. Deze toename wordt grotendeels veroorzaakt door onzekere posten bij de WW. Verzoeken om aanvullend onderzoek, bijvoorbeeld naar de beschikbaarheid van de uitkeringsgerechtigde voor werk, konden niet worden uitgevoerd doordat we alle beschikbare capaciteit nodig hadden om de toenemende druk op de uitvoering van de WW het hoofd te bieden.

Rechtmatigheid Kaderwet SZW‑subsidies

Onder de Kaderwet SZW‑subsidies worden zowel de Regeling tijdelijk scholingsbudget UWV als de TOFA verantwoord. Er zijn geen financiële fouten en onzekerheden aangetroffen bij de TOFA. Omdat de TOFA‑massa circa 70% van de massa van de Kaderwet SZW-subsidies uitmaakt, daalt het foutpercentage voor de Kaderwet SZW-subsidies ten opzichte van het verslagjaar 2019 toen uitsluitend de Regeling tijdelijk scholingsbudget onder deze wet werd verantwoord. Bij de uitvoering van de Regeling tijdelijk scholingsbudget zijn meerdere onrechtmatigheden geconstateerd. Zie ook paragraaf Arbeidsbemiddeling en re‑integratie voor WW’ers, onder het kopje Scholingsbudget WW.

Tabel Financiële rechtmatigheid Kaderwet SZW-subsidies

Rechtmatigheid uitvoeringskosten

UWV werkt met publieke middelen. We vinden het uitermate belangrijk dat die middelen rechtmatig worden besteed. UWV hanteert de regels van de Aanbestedingswet 2012. We werken er voortdurend aan om de bestaande onrechtmatigheid op te heffen. We onderzoeken per situatie de oorzaken ervan, zodat wij adequate maatregelen kunnen treffen. We hanteren drie vormen van toetsing:

• We toetsen de rechtmatigheid van contracten die met expliciete toestemming van de raad van bestuur zonder aanbesteding zijn verlengd of afgesloten. De raad van bestuur verleent alleen een akkoord als afwijking van de wettelijke regels noodzakelijk is voor een ongestoorde dienstverlening aan de klant. Soms levert een te strikte keuze voor rechtmatigheid forse risico’s op, in financieel opzicht en/of voor de continuïteit van onze dienstverlening aan de klant. Dan besluit UWV om geen nieuwe aanbesteding te starten, of om daar langer de tijd voor te nemen om zo een zorgvuldige overgang naar een nieuwe leverancier te borgen. Conform de wettelijke regels betrekken we bij de berekening van onrechtmatigheid de totale kosten over de gehele periode van onrechtmatigheid en verantwoorden we deze in het jaar van de onrechtmatige handeling. In 2020 zijn, om de bedrijfscontinuïteit te garanderen, contracten ter waarde van € 27,7 miljoen met instemming van de raad van bestuur onrechtmatig verlengd. Het ging vooral om hercontracten voor grotere projecten die eerder vertraging hadden opgelopen. Bij een beperkt deel kwam dit door de coronacrisis. In 2019 ging het om € 8,4 miljoen.

• We toetsen de rechtmatigheid van uitgaven. Daarvoor beoordelen we of orders en facturen gekoppeld zijn aan contracten. Bij een rechtmatig contract zijn de orders en facturen rechtmatig. Bij orders en facturen waar geen contract aan ten grondslag ligt, toetsen we of er een (aanbesteed) contract had moeten zijn. In 2020 is een onrechtmatigheid van uitgaven vastgesteld van € 23,5 miljoen. Dat is iets meer dan in 2019 (€ 23,3 miljoen).

• We beoordelen contracten voor externe inleen. In 2018 is een dynamisch aankoopsysteem (DAS) ingericht waarmee we sinds 2019 verzekeringsartsen, bedrijfsartsen en niet‑gecertificeerde bedrijfsartsen, ANIOS’en en AIOS’en op rechtmatige wijze kunnen inhuren. De effecten hiervan op de onrechtmatigheid zijn duidelijk zichtbaar. In 2020 zijn nagenoeg alle artsen ingehuurd onder het DAS. Ook de onrechtmatige inhuur van arbeidsdeskundigen is gedaald ten opzichte van 2019. In september 2020 is een nieuw flexcontract afgesloten voor arbeidsdeskundigen. Dit contract sluit beter aan op de huidige markt. De onrechtmatigheid voor arbeidsdeskundigen is vanaf september 2020 verder gedaald. In 2020 bedraagt de onrechtmatige externe inhuur € 25,4 miljoen. In 2019 was dat nog € 27,4 miljoen.

De totale onrechtmatigheid binnen de uitvoeringskosten komt hiermee voor 2020 uit op € 76,6 miljoen. In 2019 was dat € 59,1 miljoen.