Voorzieningen en re-integratiediensten

We willen bevorderen dat mensen met een beperking zo veel mogelijk weer aan het werk gaan. Omdat ze vaak een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben, kopen we re‑integratiediensten en scholing in om hen werkfit te maken en naar werk te begeleiden. Daarnaast verstrekken we hulpmiddelen die ervoor zorgen dat ze hun werk goed kunnen doen, onderwijs kunnen volgen of goed kunnen functioneren in hun dagelijks leven.

Hierna geven we een overzicht van de verstrekte voorzieningen en ingekochte re‑integratiediensten in 2020. We gaan daarbij in op de resultaten, de effecten van de coronacrisis en de kwaliteitsverbetering van de inkoop en inzet.

Voorzieningen

Mensen met een beperking hebben soms hulp of een hulpmiddel nodig om deel te kunnen nemen aan werk, onderwijs en het dagelijks leven. UWV verstrekt de voorzieningen voor werk en onderwijs. Het kan gaan om meeneembare voorzieningen (zoals een brailleleesregel of een aangepast bureau), vervoersvoorzieningen (zoals de aanpassing van een auto) en intermediaire voorzieningen (zoals een gebarentolk of een voorleeshulp). De tolkvoorziening verstrekt UWV voor werk, onderwijs en het dagelijks leven. Hiermee is UWV het centrale loket voor mensen met een auditieve beperking en organisaties die tolkuren aanvragen.

Voorzieningen worden verstrekt aan individuele personen. Daarnaast kan UWV subsidies verstrekken aan werkgevers, bijvoorbeeld om het productieproces aan te passen zodat zij een medewerker met een handicap in dienst kunnen nemen of houden. In maart 2020 is de pilot generieke werkgeversvoorziening gestart. Werkgevers konden bij UWV  subsidie aanvragen voor een werkplekaanpassing om daarmee meerdere werknemers met een vergelijkbare beperking – tegelijk of na elkaar – in dienst te nemen. De werkgever moet duurzame werkgelegenheid voor ten minste drie jaar aanbieden. In de pilot wordt geëxperimenteerd met het stapsgewijs loslaten van het individuele dienstverband als voorwaarde voor een werkvoorziening. We ontvingen 7 aanvragen, waarvan we er 2 hebben toegekend en 2 hebben afgewezen. De overige 3 zijn nog in behandeling. We hebben met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) afgesproken de aanvraagperiode voor een subsidie te verlengen tot 1 juli 2021.

Resultaten

In 2020 is 95% van de aanvragen voor voorzieningen tijdig – binnen acht weken – afgehandeld. Dat is ruim boven de met het ministerie van SZW afgesproken norm van 90%.

In 2020 hebben we 41.809 werkvoorzieningen ingezet voor mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering, waarvan de meeste voor Wajongers (29.977). De uitgaven voor deze voorzieningen bedroegen € 71,5 miljoen en bleven daarmee ruim binnen het voor dit jaar beschikbare budget van € 92,0 miljoen. De uitgaven waren vrijwel gelijk aan die in 2019 (€ 72,0 miljoen). Dat komt vooral door lagere kosten voor zowel interne als externe jobcoaching en minder reiskosten voor werkverkeer enerzijds, en hogere kosten voor aanpassingen aan auto’s en vergoeding van de meerkosten voor bijzondere autotypes anderzijds. Ook was het aantal vervoersvoorzieningen hoger dan in 2019. Dat komt doordat, naast de continueringsbeslissingen voor 2020, ook al een deel van de continueringsbeslissingen voor 2021 is verwerkt.

Tabel Aantal ingezette werkvoorzieningen

• * Inclusief voorzieningen voor zelfstandigen en werkzoekenden.

In 2020 hebben we in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) 4.805 onderwijsvoorzieningen toegekend. Dat zijn er minder dan in 2019 (5.135). De uitgaven voor deze voorzieningen bedroegen € 20,7 miljoen en bleven daarmee ruim binnen het voor dit jaar beschikbare budget van € 23,2 miljoen. De uitgaven daalden met ruim 17% ten opzichte van 2019. Dat komt vooral door lagere kosten voor zowel meeneembare als vervoersvoorzieningen. Dit is een gevolg van de effecten van de coronacrisis en de daarmee samenhangende tijdelijke schoolsluiting in het voorjaar en het (ook daarna nog) volgen van onderwijs in digitale vorm vanuit huis.

Tabel Uitgaven onderwijsvoorzieningen

In 2020 hebben we 514 tolkvoorzieningen in het leefdomein aan nieuwe klanten toegekend. Verder hebben 475 personen met een lopende voorziening een maatwerkaanvraag ingediend omdat zij meer tolkuren nodig hadden. Al deze aanvragen zijn toegekend. Er is aan 102 organisaties een voorziening toegekend waarvoor € 1,1 miljoen is uitgegeven.

Inclusief uitvoeringskosten hebben we in 2020 € 9,8 miljoen aan tolkvoorzieningen uitgegeven. De intermediaire voorzieningen binnen het leefdomein bestaan volledig uit de tolkvoorziening. Voor de uitgaven voor de klant is een budget van € 11,5 miljoen toegekend. In 2020 hebben we daarvan € 8,7 miljoen uitgegeven. Als gevolg van de coronacrisis waren de uitgaven in april tot en met december lager dan verwacht.

Tabel Uitgaven tolkvoorzieningen leefdomein

• * De uitgaven in 2019 voor tolkvoorzieningen leefdomein zijn gemaakt vanaf 1 juli 2019.
• ** De incidentele uitvoeringskosten hadden betrekking op het project Centralisatie tolkvoorziening. Dit is in 2019 afgerond.

In 2019 is vastgesteld dat op een aantal aspecten controles niet mogelijk of moeilijk uitvoerbaar zijn (zoals de vergoeding voor geannuleerde tolkopdrachten) en dat er wordt vertrouwd op de goedkeuring door de tolkgebruiker. De controles die UWV uitvoert, zijn besproken met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het ministerie heeft aangegeven akkoord te zijn met de controles die UWV uitvoert. Afgesproken is dat het ministerie het aangeeft als het aanvullende controles noodzakelijk vindt. Daarnaast had UWV de regelgeving op sommige onderdelen niet nader geduid. In 2020 is in afstemming met het ministerie van VWS in het Protocol Voorzieningen van UWV nadere duiding gegeven over maatwerkaanvragen van individuen en aanvragen van organisaties. Dit protocol wordt in het voorjaar van 2021 gepubliceerd. UWV zal het protocol vanaf dat moment toepassen. Hiermee wordt de onzekerheid in de rechtmatigheid weggenomen die er in 2020 nog was.

Effecten van de coronacrisis

Omdat face-to-facecontact vanaf half maart niet meer mogelijk was, konden we tijdelijk bijvoorbeeld geen werkplekonderzoeken of aanpassingen aan auto’s doen. Vanaf juni was dat wel weer mogelijk. Sinds eind september gelden echter weer strengere maatregelen waardoor sommige werkzaamheden waarbij fysiek contact nodig is niet kunnen plaatsvinden. Waar mogelijk handelen we aanvragen digitaal, telefonisch of via beeldbellen af. Sinds maart was er als gevolg van het zeer beperkte face‑to‑facecontact een toename van het aantal opdrachten voor tolken op afstand en een afname van het aantal tolkopdrachten op locatie. Dit geldt voor zowel het werk-, onderwijs- als leefdomein.

Gemeenten die voor hun werkzoekenden gebruik willen maken van loonkostensubsidie, hebben daarvoor een loonwaardebepaling nodig. Op verzoek voert UWV dit onderzoek voor de gemeente uit. Als gevolg van de coronamaatregelen is onze dienstverlening aangepast. Als de werknemer niet op de werkplek aanwezig is of als de veiligheid niet kan worden gegarandeerd, kan de arbeidsdeskundige het loonwaardeonderzoek via beeldbellen of telefonisch uitvoeren. Deze werkwijze passen we ook weer toe sinds de lockdown in december. Voor deze onderzoeken op afstand brengt UWV de gemeente een gereduceerd tarief in rekening. De arbeidsdeskundige wijst de gemeente op de mogelijkheid om forfaitaire loonkostensubsidie in het kader van de Participatiewet in te zetten voor maximaal zes maanden met een optie van zes maanden verlenging.

Vanwege het dringende advies om zo veel mogelijk thuis te werken, ontving UWV het afgelopen jaar steeds vaker verzoeken van klanten voor werkvoorzieningen voor de thuiswerkplek. De voorzieningen die de klant al op de werkplek heeft, kunnen soms naar de thuiswerkplek worden verplaatst. Als dit niet het geval is, kan de klant een aanvraag doen voor een voorziening voor de thuiswerkplek. Werkplekaanpassingen die niet te maken hebben met een beperking, vallen onder de arboverantwoordelijkheid van de werkgever.

Re-integratiediensten

UWV koopt voor mensen met een Ziektewet- of arbeidsongeschiktheidsuitkering re‑integratiedienstverlening in bij re‑integratiebedrijven. Het gaat om:

• modulaire diensten;

• de dienst Werkfit maken;

• de dienst Naar werk.

Modulaire diensten zijn bedoeld voor mensen met arbeidsvermogen voor wie de stap naar de dienst Werkfit maken nog te groot is. Ze bevatten activiteiten die gericht zijn op het verhogen van de maatschappelijke participatie. Verder gaat het om begeleiding bij scholing, bedoeld voor mensen die wel de vaardigheden en het vermogen hebben om een scholing met goed gevolg te volbrengen, maar ondersteuning nodig hebben bij zaken als studieritme en structuur aanbrengen. Sinds 1 juli 2020 maken deze diensten structureel deel uit van ons dienstverleningspakket. Naast deze re‑integratiediensten kopen we ook scholingen in en verstrekken we subsidie voor trajecten op grond van de methodiek Individuele plaatsing en steun (IPS). Deze trajecten zijn bedoeld voor uitkeringsgerechtigden met ernstige psychische aandoeningen (EPA) en worden verzorgd door ggz‑instellingen.

Resultaten

In 2020 zijn 31.486 re‑integratiediensten ingekocht. Dit zijn er 3.102 meer dan in 2019. De stijging wordt vooral veroorzaakt doordat er meer modulaire diensten zijn ingekocht. Er zijn iets minder diensten ingekocht voor Wajongers en juist meer voor de overige groepen. Dat geldt vooral voor de groep met een WW‑uitkering (mensen die minder dan 35% arbeidsongeschikt voor de WIA en de Ziektewet zijn bevonden): van 1.232 diensten in 2019 naar 3.545 diensten in 2020.Voor deze groepen WW’ers kunnen we sinds 2019 weer re‑integratiedienstverlening inkopen. Na een aanloopfase in 2019 zijn er voor hen in 2020 veel meer diensten ingekocht. Voor 2020 was een budget van € 94,0 miljoen beschikbaar (inclusief budget voor de regeling IPS EPA). De totale uitgaven waren € 87,9 miljoen, wat € 2,0 miljoen meer is dan in 2019 is uitgegeven.

Daarnaast is er subsidie voor 592 IPS‑trajecten verstrekt, 19 minder dan in 2019. Dit komt vooral doordat de beschikbare capaciteit voor het verzorgen van IPS‑trajecten in toenemende mate ook wordt ingezet voor de gemeentelijke populatie met psychische aandoeningen. Daardoor is er minder capaciteit beschikbaar om trajecten in te zetten voor de UWV‑populatie. Voor de periode 2017–2022 is in totaal € 20 miljoen aan budget beschikbaar gesteld. Door de grote benutting in met name de jaren 2018 en 2019 tekende zich het risico af dat het subsidieplafond voortijdig zou worden bereikt en we in de loop van 2021 al zouden moeten stoppen met het verstrekken van subsidie voor de uitvoering van IPS‑trajecten. Om dit te voorkomen heeft UWV in 2020 met instemming van het ministerie van SZW besloten om het subsidieplafond te verhogen naar een bedrag van € 23,7 miljoen.

Tabel Ingekochte re-integratiediensten en verstrekte IPS EPA-trajecten*

• * Naast de in de tabel genoemde 32.078 re-integratiediensten en IPS-trajecten die we vanuit het budget van € 94 miljoen hebben ingekocht, hebben we 961 Ziektewet-arbo-interventies ingekocht.

We houden bij hoeveel re-integratiediensten leiden tot een plaatsing in betaalde arbeid na afronding van dat traject. Eind 2020 had 46,1% van de in 2017 gestarte trajecten tot werk geleid en 48,3% van de in 2018 gestarte trajecten. Voor trajecten die in 2019 zijn gestart was het percentage eind 2020 41,8%. Dit percentage kan nog stijgen, omdat deze trajecten nog tot een plaatsing kunnen leiden.

Voor mensen met een arbeidsongeschiktheids- of Ziektewet‑uitkering hebben we in 2020 2.708 scholingen ingekocht. Er zijn 2.602 scholingen afgesloten, waarvan 1.992 met diploma. Zie voor scholingen WW paragraaf Arbeidsbemiddeling en re‑integratie voor WW’ers onder het kopje Scholingsbudget WW.

Effecten van de coronacrisis

In 2020 zijn er niet minder re‑integratiediensten ingekocht. De indruk is dat leveranciers van re‑integratiediensten, inclusief de IPS‑trajecten, creatief met de coronasituatie zijn omgegaan en zich hebben ingespannen om de dienstverlening zo goed mogelijk in te vullen. Leveranciers hebben sinds de eerste lockdown van maart 2020 twee maanden respijt gekregen voor het indienen van re‑integratieplannen. Ook is de duur van de dienstverlening in veel gevallen met twee maanden verlengd. Sinds de tweede lockdown, die half december 2020 inging, is de duur van alle dienstverlening met drie maanden verlengd. Het aantal uren modulaire diensten kan voor individuele klanten worden uitgebreid.

Verbeteren kwaliteit bestellen re‑integratiediensten en voorzieningen

In 2020 hebben we veel aandacht besteed aan de kwaliteit van de inkoop en inzet van voorzieningen en re‑integratiediensten, het beter beheersen en verkleinen van de risico’s en het structureel oplossen van de eerder geconstateerde tekortkomingen. Zo hebben we in 2020 maatregelen genomen die de kwaliteit van het inkopen en bestellen van de voorzieningen en re‑integratiediensten verhoogt. We verbeteren bijvoorbeeld onze opdrachtgeversrol binnen het bestelkader AG. Dat doen we door het vakmanschap van onze professionals te verhogen en de implementatie van onze dienstverlening beter te begeleiden. Om onze dienstverlening verder te verbeteren en risicomanagement structureel vorm te geven, hebben we in 2020 ook ingezet op een kwaliteitsframework. Dit geeft handvatten hoe we kwaliteitscriteria eenduidig binnen onze re‑integratiedienstverlening kunnen toepassen. Andere maatregelen zijn de continue controles die wij sinds begin 2020 uitvoeren op de juistheid, plausibiliteit en volledigheid van bestellingen van re‑integratiediensten en scholing en op het verstrekken van een voorziening. Ook aanpassingen aan het Inkoopkader Re‑integratiediensten per 1 juli 2020 en de introductie van een nieuw Inkoopkader Scholingsdiensten per 1 januari 2021 ondersteunen de kwaliteitsverbetering. De ontwikkelingen van een MOK voor voorzieningen is vergevorderd. In 2021 zetten we deze kwaliteitsslag voort.